Rolski Edward (1837–1863), komisarz wojewódzki w powstaniu styczniowym. Ur. 8 X w Warszawie, był synem Teodora, kapitana 1 p. strzelców konnych w r. 1831, i Marianny Rostkowskiej, bratem Józefa (zob.). W r. 1856 ojciec legitymował swe dzieci, urodzone przed ślubem.
Policyjna notatka określa R-ego jako «urzędnika w Warszawie». Należał do najwcześniejszych działaczy partii «czerwonych» w stolicy, współpracował z Komitetem Miejskim i Komitetem Centralnym Narodowym (KCN). Wraz z bratem był częstym gościem u Emilii Heurichowej. W listopadzie 1862 KCN mianował go komisarzem na woj. płockie. R. udał się na własną rękę do Liège i zadatkował pewną liczbę broni dla swego województwa (źródła różnią się co do liczby karabinów i wysokości zadatku). Był o to zatarg między R-m a KCN, który nie dozwalał samodzielnego zbrojenia się województw. W związku ze śmiercią brata R. nie wziął udziału w zjeździe komisarzy wojewódzkich w Głuchówku, ale poparł ich stanowisko, żądające wybuchu powstania w chwili branki. Uczestniczył w bitwie o Płock 22/3 I 1863, nie załamał się po przegranej, ale stanął u boku Zygmunta Padlewskiego. Odznaczył się w bitwie pod Myszyńcem, poległ 12 III 1863 pod Drążdżewem – ranny i dobity po bitwie. Figuruje w powieści Piotra Choynowskiego „Kuźnia” (1918).
Berg M. N., Zapiski o polskich spiskach i powstaniach, W. 1906 III 62, IV 68, V 16, 73, 99, VI 9–12; Karbowski W., Zygmunt Padlewski, W. 1969; Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, W. 1972; Morozowa O., Bronisław Szwarce, Wr. 1982; Prasa tajna z lat 1861–1864, Wr. 1966 cz. 1; Przyborowski W., Dzieje 1863 r., I 65, II 198, 209; tenże, Historia dwóch lat, IV 254, V 234; Zarys powstania styczniowego, Wr. 1985; – Awejde, Zeznania; Chądzyński Z., Wspomnienia powstańca, W. 1963; Daniłowski W., Notatki do pamiętników, Kr. 1908; Djakow V. A., Spisok rukovodjaščich dejatelej vosstanija 1863–1864 gg., w: Russko-pol’skije revoljucionnye svjazi 60-ch godov, Moskva 1962; Heurichowa E., Wspomnienia, W. 1918 s. 18, 52; Łukaszewski J., Pamiętnik z lat 1862–1864, W. 1973; Mencel T., Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie, L. 1966; [Nowolecki], Pamiątka dla rodzin pol., II 50–1; Ogorodnikow P., Dziennik więźnia, W. 1986; Proces Romualda Traugutta, W. 1960; Rogiński R., Zeznania i wspomnienia, W. 1983; Stroynowski W., Precis historique sur la Pologne, Genève 1863 s. 82; Ustimovič M. P., Zagovory i pokušenija na žizn… grafa Berga, W. 1870 s. 73; Wilska S., Pamiętnik o Ignacym Chmieleńskim, Wr. 1952; Zbiór zeznań; Zeznania śledcze o powstaniu; – AGAD: Kancelaria marszałka szlachty guberni warszawskiej, vol. 158.
Stefan Kieniewicz